In 2011 bijna 42 jaar nadat Muammar Kadhafi aan de macht was gekomen, kwam er definitief een eind aan zijn het bewind. Die bekend stond als een flamboyante maar vooral meedogenloze ‘Gids van de Revolutie’ van Libië. De rebellen namen de 69-jarige Kadhafi gevangen in Sirte en in het vuurgevecht is hij omgekomen. Zo eindigde de dictatuur van één van de langst regerende meedogenloze leiders ooit.

Kadhafi werd in 1942 geboren vlakbij Sirte, 380 kilometer ten oosten van de hoofdstad Tripoli. Hij studeerde aan de militaire academie en volgde een militaire training in Groot-Brittannië. Majoor Muammar Kadhafi kwam op 1 september 1969 aan de macht door een staatsgreep. Hij was toen pas 27. Die staatsgreep moest een eind maken aan “onderdrukking, misbruik en onrechtvaardigheid”. Vanaf dat moment waren juist dat de elementen waardoor hij aan de macht bleef.

Olie en gas
De dictator bleef stevig in het zadel dankzij de enorme olie- en gasinkomsten. Ook zette hij zijn familie- en stamleden op cruciale posten in het veiligheidsapparaat. En natuurlijk werd elke vorm van oppositie keihard onderdrukt.

Derde Weg
Na zijn machtsgreep zocht Kadhafi zijn heil in zijn zogenaamde Derde Weg, een mix tussen communisme en kapitalisme met een beetje islam, die hij in het Groene Boekje verwoordde. In eigen land leidde zijn beleid ertoe dat eind jaren ’70 ongeveer alles in staatshanden was. Tekorten en een ontevreden bevolking waren het gevolg.

Lockerbie
Internationaal maakte Kaddafi vijanden door zijn uitgesproken standpunten over Palestina en het pan-Arabisme. En het bleef niet bij woorden. Hij streefde deze doelen met alle mogelijke middelen na, inclusief het financieren van guerrillaoorlogen en terrorisme. Het aandeel van Libië bij de aanslag op een Amerikaans passagiersvliegtuig boven de Schotse plaats Lockerbie in 1988, waarbij 270 doden vielen, deed Kadhafi uiteindelijk in internationale isolatie belanden.

Verenigde Staten van Afrika
Omdat de Arabische wereld hem hierna liet vallen, stortte Kadhafi zich op het Afrikaanse continent. Afrikaanse leiders kwamen wel naar Tripoli, veelal hopend op oliedollars. Kadhafi stelde hen zelden teleur. Een Verenigde Staten van Afrika onder zijn leiding was het uiteindelijke doel, dat nooit werd gerealiseerd.

2003
2003 was een cruciaal jaar voor Kadhafi . Hij sloot in dat jaar een akkoord met Washington over schadevergoeding voor de Lockerbie-aanslag. Daardoor kwam er een eind aan de isolatie van zijn bewind. Toen Kadhafi ook nog zijn massavernietigingswapens opgaf, zette het Westen de deuren helemaal open. Iedereen wilde aan Kadhafi verdienen. De dictator heette niet langer “de gekke hond van het Midden-Oosten”, zoals de Amerikaanse president Ronald Reagan hem ooit omschreef.

Dooi
In Libië was sprake van enige politieke dooi. Zo mochten een paar honderd tegenstanders de gevangenis verlaten en begon Kadhafi’s zoon Saif al-Islam een krant waarin voorzichtig kritiek werd geuit op de corruptie in het land. Maar verder dan wat cosmetische veranderingen ging het niet. Kadhafi , die sinds 1977 officieel ambteloos burger is, bleef ‘als gids van de revolutie’ de touwtjes stevig in handen houden in zijn verloederde land. Tot begin dit jaar. Toen kwam het volk in opstand. Bijna 9 maanden later is het tijdperk van de gids definitief voorbij.