Libië is een Arabisch land in Noord-Afrika, het ligt aan de Middellandse Zee en behoort grotendeels tot de Sahara. De hoofdstad is Tripoli. Libië is circa 44 keer zo groot als Nederland en telt ruim 6 miljoen inwoners. Libië heeft dus een kleine bevolking die op een groot oppervlakte leeft. 90% van de bevolking woont in minder dan 10% van het land, meestal aan de kust. Libië is daarmee een van de dunst bevolkte landen ter wereld.

Libië werd 42 jaar lang geregeerd door dictator Moammar Kaddafi. Toen deze in 2011 verdreven werd, verwachtte men rust, maar niet was minder waar. In 2014 viel het land uiteen in rivaliserende oostelijke en westelijke facties. Alles draait om de gigantische Libische olieproductie en het geld dat daarmee gepaard gaat. Sinds 2020 is er een staakt het vuren, maar het lijkt of er elk moment weer oorlog kan uitbreken.

Muammar Kadhafi dictator van 1969 tot 2011
Muammar Kadhafi was een nomadische bedoeïen, van eenvoudige komaf. Toch stond Kathaai bekend als een flamboyante maar vooral meedogenloze ‘Gids van de Revolutie’. Hij liet zich omringen door vrouwelijke lijfwachten en ontving hooggeëerde gasten in zijn bedoeïentent. Wereldwijd stond hij bekend om zijn grillen en wispelturige karakter.
Kadhafi studeerde aan de militaire academie en volgde een militaire training in Groot-Brittannië. Op 1 september 1969 keerde hij terug naar Libië en kwam aan de macht door een staatsgreep. Hij was toen pas 27 jaar. Die staatsgreep moest een eind maken aan “onderdrukking, misbruik en onrechtvaardigheid” van de Libische koning. Maar na zijn staatsgreep kwam er geen einde aan onderdrukking, in tegendeel.

geld, corruptie en de derde weg
Dictator Kadhafi bleef stevig in het zadel dankzij de enorme olie- en gasinkomsten. Ook zette hij zijn familie- en stamleden op cruciale posten in het veiligheidsapparaat. En natuurlijk werd elke vorm van oppositie keihard onderdrukt.
Na zijn machtsgreep zocht Kadhafi zijn heil in zijn zogenaamde Derde Weg. Dat was een mix tussen communisme en kapitalisme met een beetje islam. Deze leer werd in het Groene Boekje door hem verwoord. In eigen land leidde zijn beleid ertoe dat eind jaren ’70 ongeveer alles in staatshanden was. Tekorten en een ontevreden bevolking waren het gevolg. Van held werd Kadhafi steeds meer als corrupte onderdrukker gezien.

Lockerbie
Internationaal maakte Kaddafi vijanden door zijn uitgesproken standpunten over Palestina en het pan-Arabisme. En het bleef niet bij woorden. Hij streefde deze doelen met alle mogelijke middelen na, inclusief het financieren van guerrillaoorlogen en terrorisme.
Kaddafi zaaide ook dood en verderf in andere landen. In 1988 liet hij een bom te laten plaatsen in een passagiersvliegtuig dat daardoor neerstortte op het Schotse dorpje Lockerbie. Door deze actie zat hij lang in een internationaal isolement.

Verenigde Staten van Afrika
Omdat de Arabische wereld hem hierna liet vallen, stortte Kadhafi zich op het Afrikaanse continent. Afrikaanse leiders kwamen wel naar Tripoli hopend op oliedollars. Zelden stelde Kadhafi hen zelden teleur. Een Verenigde Staten van Afrika onder zijn leiding was zijn uiteindelijke doel, dat nooit werd gerealiseerd.

2003: cruciaal jaar voor Kadhafi 

Kadhafi sloot in 2013 een akkoord met Washington over schadevergoeding voor de Lockerbie-aanslag. Daardoor kwam er een eind aan de isolatie van zijn bewind. Toen Kadhafi ook nog zijn massavernietigingswapens opgaf, zette het Westen de deuren helemaal open. Iedereen wilde aan Kadhafi verdienen. De dictator heette niet langer “de gekke hond van het Midden-Oosten”, zoals de Amerikaanse president Ronald Reagan hem ooit omschreef.

volksopstand tegen Kadhafi
Terwijl Kadhafi’s band met het Westen steeds inniger werd, begon zijn volk zich tegen hem te keren. Dat resulteerde uiteindelijk in 2011 tot een volksopstand. In navolging van mensen in de buurlanden Tunesië en Egypte gingen op 17 februari met name in de stad Benghazi mensen de straat op om te demonstreren tegen de hoge werkloosheid, de woningnood, de corruptie en de repressie. Ze eisten het aftreden van Kadhafi. Na enkele dagen verspreidden de protesten zich over de rest van het land en was de volksopstand een feit.

In Tunesië en Egypte mondden de demonstraties uit in het vertrek van de presidenten Ben Ali en Mubarak. Kadhafi weigerde het veld te ruimen. Hij trad hard op tegen de opstandelingen. De NAVO besloot eind maart troepen naar Libië te sturen om het vliegverbod, dat werd ingesteld om de burgerbevolking tegen de troepen van Kadhafi te beschermen, te handhaven.
Ook werden door de NAVO regelmatig bombardementen uitgevoerd op de residentie van Kadhafi in Tripoli. Kadhafi verdween soms enige tijd uit beeld, wat de geruchten voedde dat hij gewond of gedood zou zijn bij de aanvallen. Maar hij dook altijd weer op. Uiteindelijk werd hij op 20 oktober 2011 dood gevonden door strijders van de Nationale Overgangsraad.