IRAN

Iran ligt in het Midden-Oosten. Het land grenst aan Irak (Koerdistan Autonome Regio), Turkije, Armenië, Azerbeidzjan, Turkmenistan, Afghanistan en Pakistan. Het multiculturele land bestaande uit tal van etnische groepen en talen. De meeste bewoners zijn sjiitische moslims. De officiële taal van Iran is het Perzisch.
Iran is 40 keer zo groot als Nederland en heeft 84 miljoen inwoners. Opmerkelijk is dat de bevolking erg jong is: 70% van de bevolking is onder de 30 jaar. Ter vergelijking: in Nederland is dat 28%.
De hoofdstad en grootste stad -met meer dan 10 miljoen inwoners- is Teheran. Deze stad is ook het culturele, commerciële en industriële centrum van het land.
bakermat van de menselijke beschaving
Iran is door de eeuwen heen altijd een erg ontwikkeld land geweest. Het land wordt ook wel de bakermat van de menselijke beschaving genoemd. Eeuwenlang is het Perzische Rijk de heerser in een enorm gebied dat zich uitstrekt van Turkije tot India. Het land was een belangrijke post op verschillende handelsroutes tussen het Romeinse Rijk en Azië, zoals de bekende zijderoute. Hierdoor is het gebied dat nu Iran is, al eeuwenlang met het westen verbonden.
De Sjah aan de macht van 1941 tot 1979
Jarenlang had Iran een sterke band met het westen. Sjah Mohammad Reza, die aan de macht was van 1941 tot 1979, had een goede verstandhouding met Amerika en ook met ons koningshuis. In die tijd heerste er, vooral in de grote steden ook een vrije westerse sfeer. Aan deze periode komt een einde in 1979. Dan komt het volk komt in opstand tegen het regime en breekt de Islamitische Revolutie uit. De sjah had namelijk wel voor welvaart gezorgd, maar hij toonde ook behoorlijk wat dictatoriale trekken. Zo waren politieke partijen verboden, voerde hij censuur en had hij een eigen geheime dienst.
Islamitische Revolutie in 1979
Nadat de Sjah in 1979 is afgezet stemt het volk tijdens een referendum vóór de Islamitische Republiek. Dat betekende dat de sjiitische islam de boventoon ging voeren. Die keuze heeft geleid tot onderdrukking van alle andere religieuze en niet-religieuze minderheden – onderdrukking van hun culturen, hun tradities en hun (religieuze) overtuigingen.
hoe ziet zo’n Islamitische geleide staat eruit?
Ayatollah Ruhollah Khomeini komt aan de macht. Volgens de wet van dit ‘nieuwe’ land is deze geestelijke de Opperste Leider. Naast Khomeini is er ook nog een Raad van Hoeders, een president en een parlement. Die laatste twee worden gekozen door het volk. Of ze beëdigd worden, hangt af van de Raad van Hoeders die uit twaalf leden bestaat, zes van hen zijn geestelijken die worden gekozen door de hoogste leider.
Ali Hosseini Khamenei
Na de dood van Khomeini in 1989 komt Ali Hosseini Khamenei aan de macht. Hij staat bekend als erg conservatief, net als de president Ebrahim Raisi. Die in mei 2024 tijdens een helicoptercrash om het leven komt en nog geen opvolger heeft. De conservatieven hebben de grote religieuze toezichthoudende instituties en de strijdkrachten onder controle en daardoor spelen de belangrijkste rol bij de Iraanse politiek.
vrouwen worden scherp in de gaten gehouden door de zedenpolitie
De islamitische wet in Iran zit de vrijheid van vrouwen in de weg. Vrouwen hebben veel minder rechten dan mannen. Zo is in het huwelijk de man de juridisch baas. Vrouwen mogen bijvoorbeeld niet om een scheiding vragen óók niet als er een geldige reden voor is.
Sinds de revolutie in 1979 zijn vrouwen volgens de Iraanse sharia verplicht een islamitische hoofddoek (hijab) en lange, loszittende kleding te dragen. De jonge Iraans-Koerdische Mahsa (Jina) Amini overleed in 2022 nadat ze werd opgepakt en geslagen op haar hoofd. Volgens de religieuze politie zou haar hijab haar ‘onvoldoende’ hebben bedekt en haar broek was ‘te strak’. Veel Iraniërs gingen in september 2022 de straten op om hun woede te uiten over de dood van de 22-jarige Amini. Als reactie op de protesten drukte het regime de demonstraties de kop in. De protesten leidde al tot honderden doden, waaronder tientallen vrouwen en tieners, en duizenden arrestaties.
geen rechten voor LGBTI-personen
In Iran is het niet toegestaan een seksuele relatie met iemand van hetzelfde geslacht aan te gaan. Je kunt hiervoor in de gevangenis belanden, gemarteld worden of zelfs de doodstraf krijgen. Onlangs zijn twee Iraanse vrouwen ter dood veroordeeld vanwege hun seksuele geaardheid en LHBTI-activisme.
Opvallend is dat je wel legaal een geslachtsverandering kunt laten uitvoeren. Dat wordt voor transgenderpersonen zelfs deels betaald door de overheid. Soms worden homoseksuelen hiertoe gedwongen om vervolging te voorkomen. Iran heeft, na Thailand, de meeste geslachtsveranderingsoperaties ter wereld.
STAP 2 LANDENRESEARCH
In deze workshop gaan jullie je in Iran verdiepen. Hieronder staan verschillende youtube reportages, documentaires en korte films over het land.
2. opdracht: Noteer in jullie logboek de bijzondere feiten die meegenomen moeten worden in jullie filmjournaal en noteer de tijdscodes van de mooie/goede/bruikbare beelden.
1 Iran’s female morality police lead crackdown on women not wearing hijabs
30 april 2024 5.20 min
Sky News toont video’s waarop te zien is dat Iraanse vrouwen worden vastgehouden door vrouwelijke leden van de Iraanse zedenpolitie. In een nieuw hardhandig optreden tegen degenen die geen hijab dragen.
Deze nieuwe campagne, genaamd Noor (“licht” in het Perzisch), werd aangekondigd op dezelfde dag dat het Iraanse regime drone-aanvallen tegen Israël lanceerde.
Sindsdien is het aantal arrestaties en mishandelingen van vrouwen door de zedenpolitie sterk toegenomen.
Waarschuwing: deze video bevat grof taalgebruik dat sommige kijkers aanstootgevend kunnen vinden.
Sky News is een Britse 24 uurs nieuwszender. Sky news concurreert met CNN International en BBC World News. De zender wordt gezien als redelijk betrouwbaar
2. Camera’s sporen vrouwen zonder hoofddoek op in Iran
11 april 2023 1.50 min
In Iran worden vrouwen in de gaten gehouden met camera’s. Die controleren of de vrouwen wel een hoofddoek dragen. Dat is namelijk verplicht in het land.
NOSjeugdjournaal. Nos is een Nederlandse publieke omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.
2. Dit keer is alles anders. De Iran-protesten uitgelegd.
8 oktober 2022- 13.38 min
Al weken gaan tienduizenden Iraniërs de straat op. Ze demonstreren tegen het regime en willen meer vrijheid. De situatie is uniek. Sophie legt je uit waarom. Met dank aan Peyman Jafari, historicus die verbonden is aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
bron NOSop 3. NOS is een Nederlandse publieke omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.
3. Persia before Khomeini – The history of Iran in 15 minutes of perfectly restored film material
27 augustus 2021 15.25 min
Deze documentaire is een hermontage van de CHRONOS-documentaires “The Heirs of Cyrus the Great” (1974), “Politics of Oil” (1980) en super-8 homemovies van Irmgard en Bengt von zur Mühlen.
bron CHRONOS MEDIA History. Het is een filmproduktiebureau uit Postdam Duitsland. Veel prijzen gewonnen waaronder 2 Oscars Wordt gezien als betrouwbaar
4. Onrust in Iran | Avondshow Reisbureau | De Avondshow met Arjen Lubach (S2)
29 september 2022 – 10.04 min
In Iran is het al een paar weken onrustig. Je kunt daar in de gevangenis belanden als je als vrouw zonder hoofddoek naar buiten gaat. Hoe is het daar zo ver gekomen?
bron: De Avondshow met Arjen Lubach. Lubach is van de VPRO. VPRO is een Nederlandse publieke omroep. Wordt als betrouwbaar gezien.
5. De spanningen tussen Verenigde Staten en Iran.
6 januari 2020 – 16.13 min
Er dreigt een escalatie van de gespannen verhouding tussen de VS en Iran sinds vrijdag 3 januari 2020. Met het doden van de vooraanstaande Iraanse militaire leider Suleimani lijken de VS op ramkoers, en kan een reactie van Iran niet uitblijven. Is dit het begin van een gevaarlijk nieuw hoofdstuk van directe oorlog en confrontatie tussen de grootmachten in het Midden-Oosten? In Buitenhof historicus Peyman Jafari, gespecialiseerd in de geschiedenis van de internationale betrekkingen en Iran, en Carolien Roelants, die de regio al jaren van dichtbij volgt voor het NRC
bron: Buitenhof is van verschillende publieke omroepen waaronder VPRO. Staat bekend als betrouwbaar.
6. De machtigste mannen van Iran
20 april 2024- 10.06 min
De Iraanse Revolutionaire Garde heeft een landmacht, luchtmacht en marine. Zij waren degenen die honderden drones en raketten richting Israël afvuurden. Toch is dit niet het nationale leger. Maar wat dan wel?
Met dank aan Erwin van Veen, Midden-Oosten-onderzoeker van Instituut Clingendael, religiewetenschapper Pooyan Tamimi Arab van Universiteit Utrecht en Daisy Mohr, Midden-Oosten-correspondent van de NOS voor de waardevolle feedback en het lezen van ons script.
NOS is een Nederlandse publieke omroep. Wordt als betrouwbaar gezien
7. The 1979 Iran Revolution: How It Happened
11 februari 2019- 17.04 min
Iran vierde in 2019 de 40e verjaardag van de volksopstand die leidde tot de val van de monarchie en de oprichting van de Islamitische Republiek in 1979. Ayatollah Khomenei werd toen de politieke en spirituele leider van Iran. Vandaag de dag is Iran een samenleving die een evenwicht probeert te vinden tussen de religieuze grondbeginselen van de revolutie en de eisen van een jonge bevolking die hongerig is naar sociale en politieke verandering. Onze verslaggever geeft ons een bijzondere blik in Iran.
bron: FRANCE 24 (English)France 24 is een Franse omroep, wordt als betrouwbaar gezien.
8. The Struggle for Women’s Rights in Iran | TIME
10 maart 2020- 12.26 min
Korte documentaire “40 Million: The Struggle for Women’s Rights in Iran” over de vrouwenbeweging in Iran, geregisseerd door Jeff Kaufman.
bron: TIME Amerikaanse onafhankelijke nieuwszender. Wordt gezien als betr0uwbaar.