DDR

Duitse Democratische Republiek (DDR) bestond tussen 1949 en 1990 als zelfstandige communistische staat. De republiek werd op 7 oktober 1949 gesticht op het grondgebied van het na de Tweede Wereldoorlog door de Sovjet-Unie bezette oostelijke deel van Duitsland. Tot het land behoorde tevens het oostelijk (eveneens tot de Sovjet-zone behorende) deel van Berlijn, dat hoofdstad werd van de DDR. Aanleiding voor de oprichting was de stichting van de Bondsrepubliek Duitsland in de drie westelijke bezettingszones.
De DDR behoorde relatief gezien tot de meer welvarende staten van het Oostblok, maar kende wel veelal een tekort aan consumptiegoederen, een technologische achterstand op het Westen en een stagnerende economische ontwikkeling door gebrek aan materialen, lage productie en een slechte exportpositie.
Enkele keren waren er protesten van arbeiders en/of consumenten. In de jaren tachtig stevende de DDR feitelijk af op een faillissement. De DDR bezat wel een goed ontwikkeld gezondheidszorgstelsel en kende weinig woningnood. De kwaliteit van de woningen en van het woonklimaat liet echter sterk te wensen over.
In alles kenmerkte de DDR zich als een dictatuur. Er bestond een uitgebreid binnenlands spionagenetwerk via de geheime dienst (Stasi) en stelselmatig werd de vrije meningsuiting onderdrukt. Er bestond geen recht op zelfbeschikking op gebieden als studie, beroepskeuze en sportbeoefening. Lidmaatschap van de SED was een voorwaarde voor maatschappelijke kansen.
In de DDR was geen vrijheid van verkeer. Dissidenten werden gevangen genomen of uitgewezen en onderwijs- en beroepsmogelijkheden werden aan critici van de staat ontnomen. In 1953 werd een opstand met behulp van Sovjettroepen neergeslagen en op 13 augustus 1961 liet het regime een muur bouwen tussen West- en Oost-Berlijn. Bij vluchtpogingen verloren in de loop der jaren circa 140 DDR-burgers het leven.
Bestuur en leiders
De DDR werd geregeerd door de SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands), de communistische partij. Die partij beheerste zowel het economische leven als de gehele samenleving (onderwijs, cultuur, sport, wetenschap). Met de overige landen van Midden- en Oost-Europa maakte de DDR deel uit van het door de Sovjet-Unie gedomineerde Oostblok. De DDR was tevens lid van het economische samenwerkingsverband COMECON en sinds 1955 van het Pact van Warschau, het militaire bondgenootschap in Oost-Europa.
Tussen 1950 en 1971 was Walter Ulbricht als secretaris-generaal van de SED de sterke man van de DDR. In 1971 volgde Erich Honecker hem op. Hij legde zijn positie in oktober 1989 neer en werd opgevolgd door Egon Krenz, die feitelijk de laatste communistisch staatschef was.
In 1989 stortte het DDR-regime geleidelijk in, nadat massale betogingen op gang waren gekomen in onder andere Leipzig. Op 9 november 1989 bewerkstelligden de protesten een vrije doorgang naar het westen en opheffing van de Berlijnse Muur. Op 3 oktober 1990 hield de DDR op te bestaan en werd Oost-Duitsland herenigd met West-Duitsland.
STAP 2 LANDENRESEARCH
In deze workshop gaan jullie je in de DDR verdiepen. Hieronder staan verschillende youtube reportages, documentaires en korte films over het land.
2. opdracht: Noteer in jullie logboek de bijzondere feiten die meegenomen moeten worden in jullie filmjournaal en noteer de tijdscodes van de mooie/goede/bruikbare beelden.
1. Ost-Berlin NL reportage (1987)
11 februari 2018 online gezet, 12 min
Een Nederlandse reportage uit 1987 van Oost-Berlijn, ter gelegenheid van de 750ste verjaardag van Berlijn.
Jac Biermann Dokus. Er wordt geschreven: Een Nederlandse reportage uit 1987 van Oost-Berlijn, ter gelegenheid van de 750ste verjaardag van Berlijn. maar omdat de bron feitelijk onbekend is, is deze reportage niet gecontroleerd betrouwbaar.
2. KRO Brandpunt special report: de Stasi (1990)
28 april 2016 geplaatst, video uit december 1990, 28 min
In deze aflevering een special over het onverwerkte verleden van Oost-Duitsland, met een reportage over de praktijken en werkzaamheden van de Stasi, de geheime dienst van de DDR en een zoektocht naar de topfiguren van de Stasi, die in het herenigde Duitsland hun leven oppakken met financiële hulp van voormalige staatsbedrijven, tot verontwaardiging van burgers en oud-slachtoffers van de Stasi.
TV zoals het vroeger was is het youtube-kanaal. Daarop wordt KRO brandpunt uitzending uit december 1990 geplaatst. Publieke Nederlandse omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.
3. Jong in de DDR
11 maart 2015, 18 min
video geplaatst door Bas Vos. (onbekende man met een eigen kanaal) Hij heeft een uitzending van NTR schooltv geplaatst. Dat staat bekend als betrouwbaar.
4. 1961 | Hier komt de muur | In Europa (2007-2009)
11 november 2020, 20 min
Het verhaal van oud-Stasi-officier Hagen Koch die op de Friedrichstrasse de plek laat zien vanwaar hij als 21-jarige soldaat met witte verf een dikke streep door de stad moest trekken. Precies op die streep zou in de weken daarna de beroemde Berlijnse muur verrijzen.
Het was een wanhopige poging van de DDR leiding om de uittocht naar het westen te stoppen. De DDR werd een reservaat, waar achter prikkeldraad en wachttorens gesleuteld werd aan de nieuwe “socialistische mens”. Hagen Koch zou bij de bouw van verschillende generaties Muur betrokken zijn. Steeds nieuwe pogingen om het “reservaat” nog beter van de buitenwereld af te sluiten.
Programma: VPRO in Europa. VPRO is publieke omroep. Wordt als betrouwbaar gezien.
5. Grensbewaking aan grens tussen Oost- en West-Duitsland (1980)
29 augustus 2014, 2 min
Overzicht van en archiefmateriaal rondom de scheiding tussen Oost- en West-Duitsland en de Berlijnse muur. Veel vluchtpogingen vonden de dood bij hun vlucht naar vrijheid. Indrukwekkend beeldmateriaal van roerige tijden.
Video van Nederlands Instituut Beeld en Geluid. Beeld en Geluid beheert een brede, dagelijks groeiende mediacollectie, die uitermate geschikt is voor hergebruik in nieuwe producties. Wordt gezien als betrouwbaar.
6. Unser Berlin – DDR Propagandafilm über Ost-Berlin
3 december 2014, 11.25 min
Ons Berlijn – Hoofdstad van de Duitse Democratische Republiek – DDR propaganda film over Oost-Berlijn met Karl-Marx-Allee, de Alexanderplatz en de omgeving, uitzicht vanaf de tv-toren op Oost-Berlijn, Checkpoint Charlie, de Brandenburger Tor, de grensbevestiging in Oost-Berlijn, Palast der Republik en verder indrukken van de stad. Een onderhoudend en uniek historisch document met indrukwekkende opnamen, die gedeeltelijk zijn vergeten.
Jac Biermann Dokus. Omdat de man die deze film heeft geplaatst onbekend is, is deze reportage niet erg betrouwbaar. Geschikt als voorbeeld van een dictatuur propaganda!
7. Grenz control DDR East Germany
22 februari 2016, 19.10 min
Geplaats door Stephen H. Onbekende bron. Boarder control of the DDR east germany. Archiefmateriaal. onbetrouwbaar. Geschikt als achtergrondmateriaal in de eindmontage.
8. Searching for the Communist Cuisine of East Germany
16 januari 2015, 18 min
Back in the times of the GDR (German Democratic Republic), it was nearly impossible for chefs to get their hands on a lot of basic ingredients. Most meals were born out of necessity, with chefs really having to flex their creativity. GDR food was also heavily influenced by the recipes of the USSR. Our host Stacy Denzel Janmaat leads us on a journey to find what is left of the notorious GDR cuisine, 25 years after the fall of the Berlin wall.
MUNCHIES. Food by VICE. Vice Media is een Canadees-Amerikaans mediabedrijf dat een tijdschrift, website, televisie- en filmproductiebedrijf, platenlabel en imprint omvat. Het bekendste product van de mediagroep is het tijdschrift Vice. Wordt als redelijk betrouwbaar gezien.
9. De auto van… Erich Honecker
9 september 2009, 2.14 min
Een stuk Berlijnse Muur. Of wat te denken van een originele dienstauto van het oude staatshoofd van oost-duitsland Erich Honecker. Je hoeft er niet voor naar Berlijn maar naar Breda en Tilburg. De tastbare stukjes geschiedenis zijn uniek . Zeker 20 jaar na de val van de Berlijnse muur.
Omroep Brabant. Nederlandse regionale publieke omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.
10. What did the Stasi do? (Short Animated Documentary)
24 oktober 2011, 3.30 min
Geplaatst door History Maters. History Matters is a history-focused channel which aims to help students studying for A levels, GCSEs and AP World/Euro History by providing short introductions to multiple topics. The episodes released are designed to act as both intros and as revision material for students or people who are simply interested in World History. Videos will also focus on the lesser-known parts of history too and dive deep into questions that many people ask but aren’t often answered.
11. GDR dissident Florian Havemann 1969
21 november 2006, 2 min
The GDR is preparing for its 20th birthday. Alexanderplatz is being redeveloped and the new centre is gradually taking shape. Everything must be finished in time for grand celebrations in October.Not all young GDR citizens are in the mood for celebrating. Florian Havemann, the son of dissident Robert Havemann, has just been released from prison, where he was sent for his involvement in protests against the invasion in Prague. Florian Havemann is among a group of dissidents who are fighting for “socialism with a human face”.
geplaatst door rbb media. Als hundertprozentige Tochter des Rundfunk Berlin-Brandenburg (rbb) ist die rbb media u.a. exklusiv mit der Verwertung des rbb-Archivs und Deutschen Rundfunkarchivs (DRA) beauftragt. De Rundfunk Berlin-Brandenburg is de publieke omroep van de Duitse deelstaten Brandenburg en Berlijn. De RBB is lid van de ARD en ontstond op 1 mei 2003 uit een fusie van de Sender Freies Berlin en Ostdeutscher Rundfunk Brandenburg. Een soort Duitse Beeld en Geluid. Betrouwbaar
STAP 3 PROPAGANDA
Verschillende shots en camerastandpunten.
totaalshots
mediumshots
close-ups
kikvorsperspectief
Het vogelperspectief wordt zelden gebruikt bij propaganda van dictators. Wel wanneer ze een grote massa mensen willen laten zien.
3. filmopdracht: per groepje maken jullie een one-taker van 1 minuut waarin jullie jullie dictator ophemelen of afbreken
STAP 4 INTERVIEW/REPORTAGE
ter inspiratie bekijken we deze uitzending
ZONDAG MET LUBACH (S07)
Lubach is VPRO, Nederlands publieke omroep. Wordt als betrouwbaar gezien, hoewel het amusement is.