Belarus

Belarus liggend in Europa

BELARUS

Wit-Rusland of Belarus is een binnenstaat in Oost-Europa. Het land grenst aan Rusland in het noordoosten, aan Oekraïne in het zuiden, aan Polen in het westen en aan Litouwen en Letland in het noordwesten. De hoofdstad is Minsk. Het land is 5 keer zo groot als Nederlanden en heeft negen miljoen inwoners.

Wit-Rusland was samen met Rusland, Oekraïne en Transkaukasië een van de oorspronkelijke Sovjetrepublieken. Het land verklaarde zich op 25 augustus 1991 onafhankelijk, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, maar nog steeds is Wit-Rusland bevriend met Rusland. In de Oekraïne oorlog hebben zij de kant van bezetter Rusland gekozen.

dictator Aleksandr Loekasjenko

Belarus wordt soms ook wel -de laatste dictatuur van Europa- genoemd. President Loekasjenko regeert er -al sinds 1994- met harde hand. Democratie is ver te zoeken: er zijn bijvoorbeeld wetten die de vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering beperken. Wit-Rusland heeft goede banden met Rusland. In 2020 en 2021 braken er grootschalige protesten in Wit-Rusland uit tegen de regering van Loekasjenko, maar deze werden neergeslagen. Rusland houdt namelijk als enige land actief de regering van Loekasjenko in stand.

zo ziet een dictatuur eruit

Onafhankelijke journalisten, mensenrechtenactivisten en minderheden wordt in Belarus het leven moeilijk gemaakt. Politieke tegenstanders en critici kunnen te maken krijgen met politiek gemotiveerde rechtszaken. Belarus is het laatste land in Europa waar de doodstraf nog wordt opgelegd én uitgevoerd. Officiële informatie over het aantal opgelegde doodstraffen en executies in Belarus is echter niet beschikbaar. Doodstrafprocessen vinden meestal plaats achter gesloten deuren.

Bij doodstrafprocessen is het niet ongebruikelijk dat vooraf al van de schuld van de beklaagde uitgegaan wordt. Ook worden verdachten soms gemarteld om ze tot een bekentenis te dwingen. Voor terdoodveroordeelden is er vaak nauwelijks een mogelijkheid om tegen de uitspraak in beroep te gaan. Volgens mensenrechtenorganisatie Viasna werden de afgelopen twintig jaar meer dan 400 mensen geëxecuteerd.

geen vrijheid van vergadering en vereniging

In Belarus is er weinig ruimte om vreedzaam te demonstreren. Zowel bij wet als in de praktijk wordt het recht op vreedzame vergadering ingeperkt. Vreedzame demonstranten lopen het risico op hoge boetes, arrestaties en soms gevangenschap.

In 2017 was er in het hele land een golf aan demonstraties tegen het autoritaire bewind van Aleksandr Loekasjenko. Tussen februari en april van dat jaar werden meer dan negenhonderd mensen gearresteerd, onder wie journalisten. Zij werden later in weinig eerlijke processen tot boetes en administratieve gevangenisstraffen veroordeeld.

massale protesten in 2020

In de aanloop naar de presidentsverkiezingen in augustus 2020 had Loekasjenko te maken met de grootste protesten tegen zijn bewind ooit. Volgens mensenrechtenorganisatie Viasna zijn sinds mei 2020 duizenden mensen opgepakt omdat ze deelnamen aan vreedzame protesten tegen het vastzetten van oppositiekandidaten en tegen de verkiezingsuitslag. Velen werden tijdens hun detentie gemarteld.

Svetlana Tichanovskaja, die vrouw van een van de opgepakte oppositekandidaten, nam het tegen de president op. Ze kreeg volgens de officiële uitslag 7 procent van de stemmen, wat opmerkelijk laag is gezien haar populariteit. Dat kon niet kloppen. Controle ontbrak, internationale waarnemers werden bij de verkiezingen geweerd. Alles wees erop dat de verkiezingen fake waren.

geen vrijheid van meningsuiting en persvrijheid

De vrijheid van meningsuiting staat in Belarus zwaar onder druk. Onder de vaag geformuleerde wet op de massamedia kan het ministerie van Informatie internetproviders dwingen om websites te blokkeren. Dat gebeurde ook voor de verkiezingen van 2020. Kritische journalisten en bloggers worden bedreigd en geregeld gearresteerd.

vriendschap tussen Poetin en Loekasjenko

Poetin en Loekasjenko hadden al goede banden en willen op den duur Wit-Rusland en Rusland verenigen tot één land. Vooral na 2020 groeide kwamen de twee erg samen. Tijdens de Russische invasie van Oekraïne in 2022 vielen Russische troepen ook Oekraïne binnen via Wit-Rusland. Ook gaf Loekasjenko aan Wit-Russische troepen te sturen naar Oekraïne.

LANDENRESEARCH

In deze workshop gaan jullie je in Belarus verdiepen. Hieronder staan verschillende youtube reportages, documentaires en korte films over het land.

1. Wit-Rusland is er klaar mee.

22 augustus 2020, 6.25 min

Het zijn de grootste protesten in Wit-Rusland ooit. Het volk is klaar met president Loekasjenko, die al 26 jaar aan de macht is. Zijn bijnaam: de laatste dictator van Europa. In deze video duiken we dieper in de toch al rumoerige geschiedenis van Wit-Rusland. Welke plek neemt Loekasjenko in? En hoe heeft het kunnen leiden tot de grootste volksopstand uit de geschiedenis van het land?

Nos op 3. Publieke omroep betrouwbaar

2. Hoelang houdt de laatste dictatuur van Europa nog stand?

28 november 2020, 8 min

Voor het eerst in 26 jaar wordt Europa’s laatste dictatuur serieus aan het wankelen gebracht. Want ondanks dat de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko nog altijd in het zadel zit, lijkt hij na 26 jaar alleenheerschappij één ding flink te hebben onderschat: de macht van de vrouwen. Vandaag exact 111 dagen geleden, gingen de stembussen in Wit-Rusland open en precies evenveel dagen wordt daar nu gedemonstreerd. Want Loekasjenko riep zichzelf dan wel met overmacht (80 procent van de stemmen) uit tot winnaar, de oppositie denkt dat er sprake is van verkiezingsfraude. Volgens hen is Svetlana Tichanovskaja de enige winnaar. Sinds die dag, 9 augustus, woedt er een felle strijd tussen beide kampen. Zichtbaar en onzichtbaar.

Nieuwsuur. gemaakt door NOS en NTR, Nederlandse publieke omroepen. Betrouwbaar

3. Afgekeurd songfestivalnummer drijft spot met betogers Belarus.

9 april 2021, 3.02 min

Belarus is, na het insturen van twee liedjes die door hun politieke lading niet aan de regels voldoen, gediskwalificeerd voor het Eurovisiesongfestival. De nummers lijken de spot te drijven met de tegenstanders van president Loekasjenko, die al driekwart jaar tegen het regime protesteren.

artikel op de site van RTl NIeuws. link naar de clip op youtube. Betrouwbaar

klik hier voor het artikel en de video

5. Belarus protests go on despite cold, pandemic and risk of jail

7 februari 2021, 2.21 min

It’s been six months since the disputed presidential election in Belarus led to mass protest on the streets of the capital Minsk and many other parts of the former Soviet republic. Official results gave long-term president Alexander Lukashenko yet another landslide victory. The protests that followed ended in repression and arrests. Now, with the pandemic still raging and one of the coldest winters in recent years, protest is still going on in Belarus, but in a rather different way.

DW News. Dw is een Duitse publieke omroep. Betrouwbaar.

6. Belarus: Violent crackdown on anti-Lukashenko protesters in Minsk

12 oktober 2020, 5.20 min

Tens of thousands of Belarusians once again took to the streets of the capital Minsk to protest against hardline leader Alexander Lukashenko. Security forces have detained hundreds of demonstrators. Opposition groups say Lukashenko rigged elections in August and must step down.

DW News. DW is een duitse publieke omroep. Betrouwbaar

7. Belarus: A climate of fear for opposition activists

1 juni 2021, 6.24 min

When the Belarusian president, Alexander Lukashenko, ordered a Ryanair flight to divert to Minsk and arrested a wanted dissident who was on board, opposition activists inside the country were shocked and scared. The mass street protests that began last summer have been crushed, with fear driving people off the streets. But the authorities are still rounding up anyone linked to the opposition movement and hundreds of people are now behind bars.

Video is van BBC. Is een Britste publieke omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.

8. Belarus begins joint drills with Russia – BBC News

16 januari 2023 3.57 min

Belarus has begun carrying out joint air force drills with Russia. The exercises will last two weeks – and come following concerns that Moscow may be pressuring Minsk to join the war in Ukraine. The Belarusian defence ministry has said it is preparing for possible combat missions. It comes after 35 people have been confirmed dead in Dnipro, Ukraine, following a Russian missile strike on a residential apartment block.

BBC nieuws is de Britse staatsomroep. Wordt gezien als betrouwbaar.

9. Sasja (19) werd gemarteld door regime Loekasjenko

27 september 2020, 4.42 min

De 19-jarige student Sasja werd uit het niets opgepakt, gevangengezet en gemarteld door het regime van de Wit-Russische president Loekasjeno. Extra pijnlijk: zijn oma heeft op Loekasjenko gestemd bij de recente, omstreden verkiezingen. “Wat er met mij gebeurd is, hebben we lang voor haar verborgen gehouden.”

RTL Nieuws. Betrouwbaar