BELARUS

Belarus liggend in Europa

belarus

BELARUS

President Aleksandr Loekasjenko regeert al sinds 1994 over Belarus (Wit-Rusland). Wetten die de vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering beperken, zijn er nog altijd van kracht, en onafhankelijke journalisten, mensenrechtenactivisten en minderheden wordt het leven moeilijk gemaakt. Politieke tegenstanders en critici kunnen te maken krijgen met politiek gemotiveerde rechtszaken. Belarus is het laatste land in Europa waar de doodstraf nog wordt opgelegd én uitgevoerd.

Belarus is het enige land in Europa dat nog de doodstraf oplegt én uitvoert. Officiële informatie over het aantal opgelegde doodstraffen en executies in Belarus is niet beschikbaar. Doodstrafprocessen vinden meestal plaats achter gesloten deuren. In Amnesty’s jaarlijkse doodstrafrapport staat dat in 2019 ten minste twee mensen werden geëxecuteerd en zeker drie mensen ter dood veroordeeld werden. Bij doodstrafprocessen is het niet ongebruikelijk dat vooraf al van de schuld van de beklaagde uitgegaan wordt. Ook worden verdachten soms gemarteld om ze tot een bekentenis te dwingen. Voor terdoodveroordeelden is er vaak nauwelijks een mogelijkheid om tegen de uitspraak in beroep te gaan. Volgens mensenrechtenorganisatie Viasna werden de afgelopen twintig jaar meer dan 400 mensen geëxecuteerd.


Vrijheid van vergadering en vereniging
In Belarus is er weinig ruimte om vreedzaam te demonstreren: zowel bij wet als in de praktijk wordt het recht op vreedzame vergadering ingeperkt. Vreedzame demonstranten lopen het risico op hoge boetes, arrestaties en soms gevangenschap (met name korte ‘administratieve detentie’).

In 2017 was er in het hele land een golf aan demonstraties tegen het autoritaire bewind van Aleksandr Loekasjenko. Tussen februari en april van dat jaar werden meer dan negenhonderd mensen gearresteerd, onder wie journalisten. Zij werden later in weinig eerlijke processen tot boetes en administratieve gevangenisstraffen veroordeeld.

In januari 2019 werd een wetsartikel afgeschaft dat activiteiten voor een niet-geregistreerde organisatie strafbaar stelde. In Belarus moeten organisaties zich registreren – iets wat uitzonderlijk moeilijk is voor oppositionele of onafhankelijke organisaties die zich met onderwerpen als mensenrechten bezighouden. Het is bovendien niet ongebruikelijk dat de regering de registratie intrekt van onwelgevallige organisaties. Veel organisaties moeten daardoor aan de randen van de wet opereren. Mensenrechtenorganisaties binnen en buiten Belarus zijn blij met het afschaffen van dit wetsartikel uit het wetboek van strafrecht, maar het kan nog steeds bestraft worden als administratief vergrijp.

Massale protesten in 2020
In de aanloop naar de presidentsverkiezingen in augustus 2020 had Loekasjenko te maken met de grootste protesten tegen zijn bewind ooit. Volgens mensenrechtenorganisatie Viasna zijn sinds mei 2020 duizenden mensen opgepakt omdat ze deelnamen aan vreedzame protesten tegen het vastzetten van oppositiekandidaten en tegen de verkiezingsuitslag. Velen werden tijdens hun detentie gemarteld.

Svetlana Tichanovskaja, die vrouw van een van de opgepakte oppositekandidaten, nam het tegen de president op. Ze kreeg volgens de officiële uitslag 7 procent van de stemmen, wat opmerkelijk laag is gezien haar populariteit. Volgens de nieuwssite tut.by was de opkomst meer dan 100 procent. Internationale waarnemers werden bij de verkiezingen geweerd.

Vrijheid van meningsuiting en persvrijheid
De vrijheid van meningsuiting staat in Belarus zwaar onder druk. Onder de vaag geformuleerde wet op de massamedia kan het ministerie van Informatie internetproviders dwingen om websites te blokkeren. Dat gebeurde ook voor de verkiezingen van 2020. Kritische journalisten en bloggers worden bedreigd en geregeld gearresteerd. De staat heeft de volledige controle over alle tv-kanalen. Er zijn een paar onafhankelijke media, maar die opereren noodgedwongen vanuit het buitenland. Op de index van persvrijheid in 180 landen van Reporters without Borders staat Belarus op plek 153. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2020 en in de maanden erna zouden zeker 230 journalisten zijn opgepakt.

De wet verplicht geregistreerde en niet-geregistreerde online mediakanalen om de namen aan de autoriteiten door te geven van mensen die op nieuws reageren aan de autoriteiten te verstrekken. Eigenaren van geregistreerde onlinemedia zijn aansprakelijk voor de inhoud van de commentaren.

Amnesty heeft grote zorgen over de hoge mate van surveillance in Belarus. Telefoonbedrijven ondersteunen deze praktijk. Voor activisten werkt dit intimiderend: zij hebben het idee dat ze op ieder moment bespied of afgeluisterd kunnen worden.

STAP 2 LANDENRESEARCH

In deze workshop gaan jullie je in Belarus verdiepen. Hieronder staan verschillende youtube reportages, documentaires en korte films over het land.

2. opdracht: Noteer in jullie logboek de bijzondere feiten die meegenomen moeten worden in jullie filmjournaal en noteer de tijdscodes van de mooie/goede/bruikbare beelden.

 

1. Wit-Rusland is er klaar mee.

22 augustus 2020, 6.25 min

Het zijn de grootste protesten in Wit-Rusland ooit. Het volk is klaar met president Loekasjenko, die al 26 jaar aan de macht is. Zijn bijnaam: de laatste dictator van Europa. In deze video duiken we dieper in de toch al rumoerige geschiedenis van Wit-Rusland. Welke plek neemt Loekasjenko in? En hoe heeft het kunnen leiden tot de grootste volksopstand uit de geschiedenis van het land?

Nos op 3. Publieke omroep betrouwbaar

2. Belarus: personal stories from a country in turmoil.

2020, 20.14 min

Mass protests across Belarus erupted following the widely disputed election that put President Lukashenko in office for a sixth term. Three Belarusian filmmakers document personal stories of people caught up in the political turmoil. Filmmaker Maksim Shved was arrested, imprisoned and then released while the protests around him swelled. Meanwhile, Ekaterina Markavets observes the psychological burden of her fellow citizens and worked with professional psychologists to set up a volunteer support service for people affected by current events. Andrei Kutsila followed a celebrated Belarusian broadcast journalist who worked for State TV for nearly 40 years, now in hospital recovering from injuries she sustained while at a protest. All three filmmakers wonder what the future holds for their country and fellow citizens.

Documentaire van The Guardian. Wordt gezien als een kwaliteitsmedium, met een langdurige goede reputatie. Liberaal, linkse signatuur.

3. Hoelang houdt de laatste dictatuur van Europa nog stand?

28 november 2020, 8 min

Voor het eerst in 26 jaar wordt Europa’s laatste dictatuur serieus aan het wankelen gebracht. Want ondanks dat de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko nog altijd in het zadel zit, lijkt hij na 26 jaar alleenheerschappij één ding flink te hebben onderschat: de macht van de vrouwen. Vandaag exact 111 dagen geleden, gingen de stembussen in Wit-Rusland open en precies evenveel dagen wordt daar nu gedemonstreerd. Want Loekasjenko riep zichzelf dan wel met overmacht (80 procent van de stemmen) uit tot winnaar, de oppositie denkt dat er sprake is van verkiezingsfraude. Volgens hen is Svetlana Tichanovskaja de enige winnaar. Sinds die dag, 9 augustus, woedt er een felle strijd tussen beide kampen. Zichtbaar en onzichtbaar.

Nieuwsuur. gemaakt door NOS en NTR, Nederlandse publieke omroepen. Betrouwbaar

4. Afgekeurd songfestivalnummer drijft spot met betogers Belarus.

9 april 2021, 3.02 min

Belarus is, na het insturen van twee liedjes die door hun politieke lading niet aan de regels voldoen, gediskwalificeerd voor het Eurovisiesongfestival. De nummers lijken de spot te drijven met de tegenstanders van president Loekasjenko, die al driekwart jaar tegen het regime protesteren.

artikel op de site van RTl NIeuws. link naar de clip op youtube. Betrouwbaar

klik hier voor het artikel en de video

5. Belarus protests go on despite cold, pandemic and risk of jail

7 februari 2021, 2.21 min

It’s been six months since the disputed presidential election in Belarus led to mass protest on the streets of the capital Minsk and many other parts of the former Soviet republic. Official results gave long-term president Alexander Lukashenko yet another landslide victory. The protests that followed ended in repression and arrests. Now, with the pandemic still raging and one of the coldest winters in recent years, protest is still going on in Belarus, but in a rather different way.

DW News. Dw is een Duitse publieke omroep. Betrouwbaar.

6. Inside Belarus, Europe’s Last Dictatorship

9 augustus 2017, 17.35 min

In October of last year, Alexander Lukashenko swept to his fifth term as the Belarusian president, marking 22 years in power. Despite the elections being marred by allegations of fraud, the EU has this month lifted travel sanctions against Lukashenko’s government, as a reward for good behavior — the elections passed without a repeat of 2010’s violent crackdown against opposition parties. But critics argue that the EU is making a dangerous endorsement of an autocratic regime that still employs the use of internet surveillance, censorship, and intimidation to exert control over its people and press. VICE News meets the Belarusian journalists and bloggers struggling to tell the truth about Belarus in this post-soviet dictatorship.

Vice News. Vice News is het actualiteitenkanaal van Vice Media en produceert dagelijks documentaire essays en video via zijn website en YouTube-kanaal. Het promoot zichzelf op de dekking van “onder-gerapporteerde verhalen”. Redelijk betrouwbaar.

7. Belarus: Violent crackdown on anti-Lukashenko protesters in Minsk

12 oktober 2020, 5.20 min

Tens of thousands of Belarusians once again took to the streets of the capital Minsk to protest against hardline leader Alexander Lukashenko. Security forces have detained hundreds of demonstrators. Opposition groups say Lukashenko rigged elections in August and must step down.

DW News. DW is een duitse publieke omroep. Betrouwbaar

8. Belarus: A climate of fear for opposition activists

1 juni 2021, 6.24 min

When the Belarusian president, Alexander Lukashenko, ordered a Ryanair flight to divert to Minsk and arrested a wanted dissident who was on board, opposition activists inside the country were shocked and scared. The mass street protests that began last summer have been crushed, with fear driving people off the streets. But the authorities are still rounding up anyone linked to the opposition movement and hundreds of people are now behind bars.

Video is van BBC. Is een Britste publieke omroep. Wordt gezien als betrouwbaar.

9. Women of Belarus: A fearless cry for change | Talk to Al Jazeera: In the Field

24 oktober 2020, 25.50 min

On this episode of Talk to Al Jazeera: In the Field, we meet 73-year-old Nina Baginskaya, who has become an icon of Belarus’s protest movement, and 42-year-old Alina Pustohod, who overcame her fear to fight for justice and regime change.

Al Jazeera. Al Jazeera wordt deels of volledig gefinancierd door de Qatarese overheid. Minder betrouwbaar vooral over het Arabisch Nieuws.

10 Sasja (19) werd gemarteld door regime Loekasjenko

27 september 2020, 4.42 min

De 19-jarige student Sasja werd uit het niets opgepakt, gevangengezet en gemarteld door het regime van de Wit-Russische president Loekasjeno. Extra pijnlijk: zijn oma heeft op Loekasjenko gestemd bij de recente, omstreden verkiezingen. “Wat er met mij gebeurd is, hebben we lang voor haar verborgen gehouden.”

RTL Nieuws. Betrouwbaar

STAP 3 PROPAGANDA

 

Verschillende shots en camerastandpunten. 

totaalshots

Kim jung-un in totaalshot

Mohammad bin Salman al-Saoed

China's President Xi Jinping

mediumshots

close-ups

Aleksander Loekasjenko

Mugabe closeup

kikvorsperspectief

khadaffi

Het vogelperspectief wordt zelden gebruikt bij propaganda van dictators. Wel wanneer ze een grote massa mensen willen laten zien. 

3. filmopdracht: per groepje maken jullie een one-taker van 1 minuut waarin jullie jullie dictator ophemelen of afbreken.

 

STAP 4 INTERVIEW/REPORTAGE

ter inspiratie bekijken we deze uitzending

ZONDAG MET LUBACH (S07)

Lubach is VPRO, Nederlands publieke omroep. Wordt als betrouwbaar gezien, hoewel het amusement is.

4. researchopdracht: Kies een van de volgende personen uit en zoek zoveel mogelijk uit over haar/zijn leven, achtergrond, werk, functie en bezigheden. Noteer de gegevens in het logboek.

.

Wie is Aleksandr Grigorjevitsj Loekasjenko?

Loekasjenko

Wie is Maria Kalesnikava?

Maria Kalesnikava

Wie is Svetlana Tichanovskaja ?

Svjatlana Cichanouská

Wie is Roman Protasevitsj?

Roman Protasevitsj

 
5. researchopdracht: Kies een van de volgende gebeurtenissen uit en zoek zoveel mogelijk informatie. Neem in je logboekverslag mee: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.
 
Op 25 mei 2021 werd er Ryan vliegtuig gekaapt met daarin  de blogger en journalist Roman Protasevitsj. Wat kun je hierover vertellen?

Wat kun je vertellen over de blokkade van Tut.by website mei 2021?

Aan de grens van Belarus en Polen bevonden zich tussen juli en december 2021 veel Syrische vluchtelingen. Waarom en hoezo?